آشکارسازی اثر پدیده گرمایش جهانی بر روی دماهای ایران

چکیده امروزه اثرات گرمایش جهانی بر روی کره زمین بر کسی پوشیده نیست. این پدیده تأثیرات بسیار متفاوتی بر روی اجزاء مختلف سیستم کره زمین داشته و با روند رو به رشد خود طی سال های آتی مشکلات بسیاری را برای موجودات زنده(انسان ها، حیوانات و گیاهان)، در پی خواهد داشت. لذا به دلیل اهمیت این موضوع، پژوهش پیش رو جهت آشکار سازی تأثیر گرمایش جهانی بر روی دماهای(حداقل، متوسط و حداکثر)، به صورت ماهانه و دوره ای(سرد و گرم) انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش از دو دسته داده، داده های دمای 17 ایستگاه سینوپتیک کشور و مقادیر متناظر آن، داده های ناهنجاری های دمایی کره زمین طی بازه زمانی 60 ساله(1951تا2010)، میلادی استفاده گردید. جهت نیل به اهداف پژوهش از روش همبستگی پیرسون برای آشکار سازی ارتباط بین داده ها، از روش رگرسیون خطی و پلی نومیال جهت تحلیل روند سری زمانی داده ها، برای نشان دادن پراکندگی مکانی همبستگی بین داده های دمای ایستگاه ها با گرمایش جهانی در سطح کشور از مدل زمین آمار و در نهایت جهت آشکار سازی معناداری تغییر روند دماها از آزمون ناپارامتری من – کندال استفاده شد. نتایج به دست آمده از تحلیل های صورت گرفته نشان دهنده تأثیرپذیری بیشتر دمای متوسط نسبت به دمای حداکثر و حداقل از گرمایش جهانی دارد. دمای حداقل نسبت به دمای حداکثر تأثیر بیشتری از گرمایش جهانی پذیرفته است. تغییرات صورت گرفته بر روی دماهای مطالعه شده ایستگاه ها بیشتر از نوع مثبت و افزایشی بوده و فقط در ایستگاه های خرم آباد ، ارومیه و انزلی در برخی از ماه ها روند منفی و کاهشی دیده می شود. بیش ترین تأثیر گرمایش جهانی بر روی دماهای ایستگاه های مورد مطالعه در ماه های گرم سال بوده که در این ماه ها ایستگاه های جنوبی کشور دارای بیش ترین رابطه همبستگی با گرمایش جهانی می باشند و در ماه-های سرد سال بیش ترین رابطه معنادار در ایستگاه های کرانه ی ساحلی خزر دیده می شود. مطالعه دوره ای(سرد و گرم) دماهای ایستگاه ها نشان از تأثیر بیشتر گرمایش جهانی بر روی دوره گرمایی دارد. بررسی نتایج حاصل شده از آزمون من – کندال، تغییر روند صورت گرفته در دمای متوسط نسبت به دمای حداکثر و حداقل معناداری بیشتری داشته و در مطالعات دوره ای نیز کاملاً نمایان است. واژگان کلیدی: آشکار سازی، گرمایش جهانی، دما، من – کندال، ایران